Στο νερόμυλο του Τυρογαλά
Του Πέτρου Τσώνη
Φωτό: Γιώργος Σταθόπουλος
Φώτης Τυρογαλάς, κατά κόσμον Χρονόπουλος. Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της Μεσσηνίας. Αγρότης, κτηνοτρόφος, κυνηγός, διοργανωτής πανηγυριών, υλοτόμος, όποια πέτρα στην περιοχή της Τριφυλίας κι αν σηκώσεις, θα τον βρεις από κάτω. Άνθρωπος της προσφοράς και έξω καρδιά, δημιουργεί εδώ και χρόνια το δικό του όνειρο, που- απ’ ό,τι όλα δείχνουν – γίνεται πραγματικότητα. Περνώντας από τις συμπληγάδες της γραφειοκρατίας και του ανευθυνοϋπεύθυνου κράτους, ξεπερνώντας τους σκοπέλους της αδιαφορίας των υπηρεσιών, αρνούμενος να υποκύψει στην πεπατημένη του γρηγορόσημου, δημιούργησε ένα μικρό θαύμα. Στις όχθες του ποταμού Αρκαδικού, λίγο έξω από το χωριό Αρτίκι του Δήμου Αετού, ένας υπέροχος χώρος μετατράπηκε σε μια σύγχρονη επιχείρηση. Μια αίθουσα 500 ατόμων, ένας χώρος παραδοσιακών εκδηλώσεων και τοπικής γαστρονομίας και ένας παραδοσιακός νερόμυλος, με δύο μονάδες παραγωγής αλευριού και με νεροτριβή, είναι πανέτοιμα να δεχθούν τους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνο. Η περιπέτεια για τον Φώτη ξεκίνησε πριν 12 χρόνια, όταν αγόρασε την περιοχή δίπλα στο ποτάμι. Μέσα στο κτήμα υπήρχε και ένας ερειπωμένος νερόμυλος, που- σύμφωνα με γέροντες της περιοχής- λειτουργούσε μέχρι το 1958. Εξάλλου, δεν ήταν ο μοναδικός, αφού στην περιοχή λειτουργούσαν αρκετοί νερόμυλοι. Ο Φώτης είχε την ατυχία να πιστέψει ότι το κράτος μπορεί να τον βοηθήσει σ’ αυτήν του την περιπέτεια. Εντάχθηκε στο πρόγραμμα ΟΠΑΑΧ, γνώρισε για τα καλά τι θα πει κράτος και μηχανισμός και αφού γλίτωσε εγκεφαλικά και εμφράγματα, θα εισπράξει 260.000 ευρώ, αφού βεβαίως μέχρι τώρα έχει «ακουμπήσει» πάνω από 1,5 εκατομμύριο ευρώ. Ο Φώτης δε ζήτησε βοήθεια, έκανε το λάθος να διεκδικήσει αυτά που – νόμιζε ότι- του ανήκαν. «Ποτέ δεν ήρθε εδώ ένας απ’ αυτούς να δει τι κάνω, δε δέχονταν συζήτηση, λες και τους είχα σκοτώσει τον πατέρα» μας λέει. Έχοντας απέναντί του όλες σχεδόν τις κρατικές υπηρεσίες κατάφερε να βγει νικητής. Κάτι που δεν κατάφεραν κάποιοι άλλοι σαν τον Φώτη, που είτε τα παράτησαν είτε την κυριολεξία έσκασαν, μη αντέχοντας τον εμπαιγμό και την κοροϊδία. Υπάρχουν, όμως, και άνθρωποι που του συμπαραστάθηκαν και τον βοήθησαν να εκπληρώσει το όνειρό του. Ένας απ’ αυτούς είναι ο Κώστας Τσαρούχης, μυλωνάς και κατασκευαστής παραδοσιακών νερόμυλων από την ορεινή Ναυπακτία. Είναι ο άνθρωπος που «αναγέννησε» τον ερειπωμένο νερόμυλο. Τον συναντήσαμε με το γιο του Τέλη να βάζει τις τελευταίες πινελιές, να ρυθμίζει τις στροφές των λιθαριών, δίνοντας περισσότερο νερό στις φτερωτές και να λειαίνει τα λιθάρια για να ξεκινήσει το άλεσμα του σταριού και του καλαμποκιού. Ο μύλος, όπως μας λέει ο Φώτης, δε θα είναι παραγωγικός. Θα είναι επισκέψιμος και μουσειακός και θα λειτουργεί για τους επισκέπτες. Το ίδιο και η νεροτριβή, που κάποτε ήταν αναγκαία για τα σαΐσματα και τις φλοκάτες των χωρικών. Τόσο ο νερόμυλος, όσο και η αίθουσα εκδηλώσεων, θα παραμένει ανοιχτός και επισκέψιμος ολόκληρο το χρόνο. «Θα φάμε φαγητά όπως τα τρώγαμε παλιά, μαγειρεμένα μόνο με ελαιόλαδο, με μοναδικά τυροκομικά και κρέατα από την περιοχή των Κοντοβουνίων. Θα φάμε ακόμη και αγριογούρουνο, ενώ στα σχέδιά μας είναι και η κατασκευή παραδοσιακού φούρνου με ξύλα» σημειώνει ο Φώτης. Σ’ αυτή του την περιπέτεια, όμως, ο Φώτης δεν είναι μόνος του, έχει μαζί του τη σύζυγό του Νίκη και τα παιδιά του, τον Δήμο, τον Γιάννη και τη Μαρίνα. Μια δυναμική ομάδα με παρελθόν, παρόν και μέλλον. Κωνσταντίνος Τσαρούχης Ο άνθρωπος που «αναγέννησε» το νερόμυλο του Φώτη στο Αρτίκι, είναι ο 69χρονος Κωνσταντίνος Τσαρούχης από την Αράχωβα Ναυπακτίας. Γεννημένος μέσα στο νερόμυλο του πατέρα του, έγινε ένα με τα λιθάρια, τις νεροτριβές και τα μαντάνια. Μέχρι το 1965, οπότε οι νερόμυλοι γνώρισαν τεράστια άνθηση, ο μπαρμπα – Κώστας δούλευε στον πατρικό μύλο και κατασκεύαζε άλλους στην περιοχή. Δραστήριος και εργατικός γνωρίζει σχεδόν όλα τα επαγγέλματα. Ξυλουργός, βαρελοποιός, κτίστης, σοβατζής, αλλά και ερασιτέχνης κλαριτζής. Όταν ο μύλος του παρασύρθηκε από τα νερά του Ευήνου, για να υδροδοτηθεί η Αθήνα, τον μετέτρεψε σε πετρελαιοκίνητο και αλέθει ακόμη επιλεκτικά για τους φίλους του. Ο μπαρμπα – Κώστας αναπολεί τις καλές ημέρες που πέρασε στους μύλους και στεναχωριέται που το επάγγελμά του τελειώνει, αφού νέοι άνθρωποι δεν ασχολούνται πια με αυτό. Είναι διατεθειμένος να διδάξει τα μυστικά του μύλου αν το κράτος φτιάξει μια σχολή, ακόμη να μεταφέρει τις γνώσεις του σε όποιον το ζητήσει. Όσο για τον Φώτη, δε βρίσκει λόγια για να τον επαινέσει. «Δεν υπάρχει καλύτερος άνθρωπος, δεν το περίμενα να κάνει τέτοια δουλειά, πολλά συγχαρητήρια»
Φωτό: Γιώργος Σταθόπουλος
Φώτης Τυρογαλάς, κατά κόσμον Χρονόπουλος. Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της Μεσσηνίας. Αγρότης, κτηνοτρόφος, κυνηγός, διοργανωτής πανηγυριών, υλοτόμος, όποια πέτρα στην περιοχή της Τριφυλίας κι αν σηκώσεις, θα τον βρεις από κάτω. Άνθρωπος της προσφοράς και έξω καρδιά, δημιουργεί εδώ και χρόνια το δικό του όνειρο, που- απ’ ό,τι όλα δείχνουν – γίνεται πραγματικότητα. Περνώντας από τις συμπληγάδες της γραφειοκρατίας και του ανευθυνοϋπεύθυνου κράτους, ξεπερνώντας τους σκοπέλους της αδιαφορίας των υπηρεσιών, αρνούμενος να υποκύψει στην πεπατημένη του γρηγορόσημου, δημιούργησε ένα μικρό θαύμα. Στις όχθες του ποταμού Αρκαδικού, λίγο έξω από το χωριό Αρτίκι του Δήμου Αετού, ένας υπέροχος χώρος μετατράπηκε σε μια σύγχρονη επιχείρηση. Μια αίθουσα 500 ατόμων, ένας χώρος παραδοσιακών εκδηλώσεων και τοπικής γαστρονομίας και ένας παραδοσιακός νερόμυλος, με δύο μονάδες παραγωγής αλευριού και με νεροτριβή, είναι πανέτοιμα να δεχθούν τους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνο. Η περιπέτεια για τον Φώτη ξεκίνησε πριν 12 χρόνια, όταν αγόρασε την περιοχή δίπλα στο ποτάμι. Μέσα στο κτήμα υπήρχε και ένας ερειπωμένος νερόμυλος, που- σύμφωνα με γέροντες της περιοχής- λειτουργούσε μέχρι το 1958. Εξάλλου, δεν ήταν ο μοναδικός, αφού στην περιοχή λειτουργούσαν αρκετοί νερόμυλοι. Ο Φώτης είχε την ατυχία να πιστέψει ότι το κράτος μπορεί να τον βοηθήσει σ’ αυτήν του την περιπέτεια. Εντάχθηκε στο πρόγραμμα ΟΠΑΑΧ, γνώρισε για τα καλά τι θα πει κράτος και μηχανισμός και αφού γλίτωσε εγκεφαλικά και εμφράγματα, θα εισπράξει 260.000 ευρώ, αφού βεβαίως μέχρι τώρα έχει «ακουμπήσει» πάνω από 1,5 εκατομμύριο ευρώ. Ο Φώτης δε ζήτησε βοήθεια, έκανε το λάθος να διεκδικήσει αυτά που – νόμιζε ότι- του ανήκαν. «Ποτέ δεν ήρθε εδώ ένας απ’ αυτούς να δει τι κάνω, δε δέχονταν συζήτηση, λες και τους είχα σκοτώσει τον πατέρα» μας λέει. Έχοντας απέναντί του όλες σχεδόν τις κρατικές υπηρεσίες κατάφερε να βγει νικητής. Κάτι που δεν κατάφεραν κάποιοι άλλοι σαν τον Φώτη, που είτε τα παράτησαν είτε την κυριολεξία έσκασαν, μη αντέχοντας τον εμπαιγμό και την κοροϊδία. Υπάρχουν, όμως, και άνθρωποι που του συμπαραστάθηκαν και τον βοήθησαν να εκπληρώσει το όνειρό του. Ένας απ’ αυτούς είναι ο Κώστας Τσαρούχης, μυλωνάς και κατασκευαστής παραδοσιακών νερόμυλων από την ορεινή Ναυπακτία. Είναι ο άνθρωπος που «αναγέννησε» τον ερειπωμένο νερόμυλο. Τον συναντήσαμε με το γιο του Τέλη να βάζει τις τελευταίες πινελιές, να ρυθμίζει τις στροφές των λιθαριών, δίνοντας περισσότερο νερό στις φτερωτές και να λειαίνει τα λιθάρια για να ξεκινήσει το άλεσμα του σταριού και του καλαμποκιού. Ο μύλος, όπως μας λέει ο Φώτης, δε θα είναι παραγωγικός. Θα είναι επισκέψιμος και μουσειακός και θα λειτουργεί για τους επισκέπτες. Το ίδιο και η νεροτριβή, που κάποτε ήταν αναγκαία για τα σαΐσματα και τις φλοκάτες των χωρικών. Τόσο ο νερόμυλος, όσο και η αίθουσα εκδηλώσεων, θα παραμένει ανοιχτός και επισκέψιμος ολόκληρο το χρόνο. «Θα φάμε φαγητά όπως τα τρώγαμε παλιά, μαγειρεμένα μόνο με ελαιόλαδο, με μοναδικά τυροκομικά και κρέατα από την περιοχή των Κοντοβουνίων. Θα φάμε ακόμη και αγριογούρουνο, ενώ στα σχέδιά μας είναι και η κατασκευή παραδοσιακού φούρνου με ξύλα» σημειώνει ο Φώτης. Σ’ αυτή του την περιπέτεια, όμως, ο Φώτης δεν είναι μόνος του, έχει μαζί του τη σύζυγό του Νίκη και τα παιδιά του, τον Δήμο, τον Γιάννη και τη Μαρίνα. Μια δυναμική ομάδα με παρελθόν, παρόν και μέλλον. Κωνσταντίνος Τσαρούχης Ο άνθρωπος που «αναγέννησε» το νερόμυλο του Φώτη στο Αρτίκι, είναι ο 69χρονος Κωνσταντίνος Τσαρούχης από την Αράχωβα Ναυπακτίας. Γεννημένος μέσα στο νερόμυλο του πατέρα του, έγινε ένα με τα λιθάρια, τις νεροτριβές και τα μαντάνια. Μέχρι το 1965, οπότε οι νερόμυλοι γνώρισαν τεράστια άνθηση, ο μπαρμπα – Κώστας δούλευε στον πατρικό μύλο και κατασκεύαζε άλλους στην περιοχή. Δραστήριος και εργατικός γνωρίζει σχεδόν όλα τα επαγγέλματα. Ξυλουργός, βαρελοποιός, κτίστης, σοβατζής, αλλά και ερασιτέχνης κλαριτζής. Όταν ο μύλος του παρασύρθηκε από τα νερά του Ευήνου, για να υδροδοτηθεί η Αθήνα, τον μετέτρεψε σε πετρελαιοκίνητο και αλέθει ακόμη επιλεκτικά για τους φίλους του. Ο μπαρμπα – Κώστας αναπολεί τις καλές ημέρες που πέρασε στους μύλους και στεναχωριέται που το επάγγελμά του τελειώνει, αφού νέοι άνθρωποι δεν ασχολούνται πια με αυτό. Είναι διατεθειμένος να διδάξει τα μυστικά του μύλου αν το κράτος φτιάξει μια σχολή, ακόμη να μεταφέρει τις γνώσεις του σε όποιον το ζητήσει. Όσο για τον Φώτη, δε βρίσκει λόγια για να τον επαινέσει. «Δεν υπάρχει καλύτερος άνθρωπος, δεν το περίμενα να κάνει τέτοια δουλειά, πολλά συγχαρητήρια»
πηγη: Flash της Μεσσηνίας